วันอังคารที่ 30 สิงหาคม พ.ศ. 2559

๙๘ : ทวิภาวสนธิ อสทิสทวิตตราสิ

ทฺวิภาวสนฺธิ
อสทิสทวิตต

ศึกษาบาฬีไวยากรณ์กับคัมภีร์นิรุตติทีปนี
ครั้งที่ ๙๘ : ทวิภาวสนธิ อสทิสทวิตตราสิ
          บทความเกี่ยวกับการศึกษาหลักบาฬีไวยากรณ์ตามแนวทางโมคคัลลานไวยากรณ์ โดยอาศัยนัยที่มาในคัมภีร์นิรุตติทีปนีเป็นคู่มือการศึกษา ก็ได้ดำเนินมาตามลำดับ ผู้เรียบเรียงก็จัดทำเป็นตอนๆ เท่าที่ควรจะเสนอให้อ่านในแต่ละวันตามควรแก่เนื้อหา.

*** ดูคัมภีร์นิรุตติทีปนี ***
          ท่านสาธุชนทั้งหลาย  ช่วงนี้ยังคงอยู่ในสนธิกัณฑ์ อันเป็นช่วงของเนื้อความที่แสดงการเปลี่ยนแปลงอักษรเพื่อการเชื่อมบทแต่ละบทเข้าหากันโดยหวังการย่นเวลาในการออกเสียง และทำให้บทท้ังหลายเมื่อเชื่อมเข้าหากันจะมีความกลมกลือนออกเสียงได้สะดวก และทำให้เสียงไพเราะมากขึ้นด้วย แต่ต้องไม่ทิ้งหลักการว่า ไม่ทำให้เสียเนื้อความของบทเหล่านั้นอีกด้วย.

วันจันทร์ที่ 29 สิงหาคม พ.ศ. 2559

๙๗ : ทวิภาวสนธิ

ศึกษาบาฬีไวยากรณ์กับคัมภีร์นิรุตติทีปนี
ครั้งที่ ๙๗ : ทวิภาวสนธิ

**** ดูคัมภีร์นิรุตติทีปนี ***
ฐานะอันควรซ้อนลำดับที่ ๖
ส ที่กลายมาจาก สนฺต เป็นตัวซ้อนพยัญชนะตัวหลัง แน่นอน เช่น
สชฺชโน, คนดี
สปฺปุริโส, บุรุษสงบ, สัตตบุรุษ
สทฺธมฺโม, พระสัทธรรม, ธรรมของสัตตบุรุษ
สนฺตสฺส ภาโว สตฺตา, ความเป็นแห่งคนดีชื่อวา สัตตะ.
สพฺภาโว ความมีแห่งธรรมอันมีอยู่

วันอาทิตย์ที่ 28 สิงหาคม พ.ศ. 2559

๙๖ : ทวิภาวสนธิ

ศึกษาบาฬีไวยากรณ์กับคัมภีร์นิรุตติทีปนี
ครั้งที่ ๙๖ : ทวิภาวสนธิ


ฐานะที่ควรซ้อนลำดับที่ ๔

ซ้อนพยัญชนะต้นของศัพท์เหล่านี้ คือ ติก ตย และ ติํส เช่น
กุสลตฺติกํ, กุสลติกะ (หมวดสามแห่งธรรมมีกุศลเป็นลำดับแรก)
เวทนตฺติกํ, เวทนาติกะ (หมวดสามแห่งเวทนา, เวทนา ๓ ประเภท)
วตฺถุตฺตยํ, วัตถุ ๓ ประการ มีพระพุทธเจ้าเป็นต้น
รตนตฺตยํ, พระรัตนตรัย
ทฺวตฺติํสํ, สามสิบสอง
เตตฺติํสํ สามสิบสาม