๑๙. ลบสิวิภัตติเป็นต้นในบทวิจฉา

(ลบสิวิภัตติเป็นต้นในบทวิจฉา คือ บทที่ใช้ซ้ำกัน)

๓๒. สฺยาทิโลโป ปุพฺพสฺเสกสฺสฯ

วิจฺฉายํ เอกสฺส วิภตฺยนฺตสฺส ปทสฺส ทฺวิตฺเต กเต ปุพฺพปทสฺส สฺยาทิโลโป โหติฯ

เอเกกํ, เอเกกานิ, เอเกเกน, เอเกกสฺส อิจฺจาทิฯ

มาคเม –

เอกเมกํ, เอกเมกานิ อิจฺจาทิฯ

อิติ สฺยาทิโลปราสิฯ

   ๓๒. สฺยาทิโลโป ปุพฺพสฺเสกสฺสฯ

          ๓๒. สิวิภัตติเป็นต้น ที่อยู่ท้ายเอกศัพท์ของบทแรกในวิจฉา ถูกลบไป.

          เมื่อเอกศัพท์เป็นบทอันมีวิภัตติเป็นที่สุด (บทว่า เอก ที่ลงวิภัตติมีสิเป็นต้นแล้ว) ที่ใช้ในวิจฉา คือบทที่ถูกกล่าวซ้ำ. ลบสิวิภัตติเป็นต้น ของบทว่า เอโก เป็นต้น

          เช่น เอเกกํ (เอกํ เอกํ = เอเกกํ) อ.วัตถุสิ่งหนึ่ง ๆ (ทุกคน)[1]

          เอเกกานิ (เอกานิ เอกานิ = เอเกกานิ สู่วัตถุหนึ่งๆ

เอเกเกน(เอเกน เอเกน = เอเกเกน) โดยวัตถุหนึ่งๆ

เอเกกสฺส  (เอกสฺส เอกสฺส = เอเกกสฺส)  โดยวัตถุหนึ่งๆ

เมื่อลบแล้ว ลง ม อาคม เช่น

เอกเมกํ (เอกมฺ เอกํ = เอกเมกํ)

เอกเมกานิ (เอกมฺ เอกานิ = เอกเมกานิ)

อิติ สฺยาทิโลปราสิฯ

กลุ่มศัพท์มีสิวิภัตติเป็นต้นที่ถูกลบ จบ

---

[1] อรรถวิจฉา แปลว่า แผ่ไป หมายถึง เนื้อความที่ต้องการพูดถึงกระจายไปทั่วถึงนามศัพท์ที่กล่าวถึง บทที่เป็นวิจฉา ในสนามหลวงแปลว่า หนึ่งหนึ่ง, แต่อาจแปลโดยอรรถว่า ทุกๆคน หรือ แต่ละ ก็ได้. บทที่กล่าวซ้ำกัน ในบางแห่ง ไม่ใช่วิจฉา ดูสัททนีติด้วย. รูปเอกํ เอกํ เมื่อลบสิวิภัตติแล้ว ได้รูปเดิมว่า เอก เพราะ อํ แปลงมาจาก สิ วิภัตติที่ลงท้ายอการันต์ในนปุงสกลิงค์.